Gù vẹo cột sống: Nguyên nhân và các phương pháp trị liệu hiện nay
Cột sống là một phần quan trọng trong hệ thống xương của cơ thể con người bao gồm một loạt các xương đốt sống được xếp chồng lên nhau, tạo nên một trụ cột linh hoạt có vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ cơ bắp, bảo vệ tủy sống và cung cấp sự linh hoạt cho cơ thể. Với tình trạng gù vẹo cột sống hay thay đổi tính chất đường cong sinh lý cột sống hiện nay xảy ra rất phổ biến do nhiều nguyên nhân chủ quan hay bệnh lý khác nhau dẫn đến những tổn thương về sức khoẻ cũng như ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Bài viết sau giúp chúng ta tìm hiểu một số nguyên nhân và cách phòng chống bệnh lý gù vẹo cột sống.
1. Giải phẫu cột sống.
- Xương sống: Cột sống của con người chia thành 5 đoạn có 33 xương đốt sống: cột sống cổ ( 7 đốt sống ), cột sống ngực ( 12 đốt sống ), cột sống thắt lưng ( 5 hoặc 6 đốt sống ), xương cùng ( có hình tam giác và vị trí nằm ở dưới đốt thắt lưng cuối cùng, giữa xương hông và là mặt sau của xương chậu ), xương cụt ( 3 – 5 đốt xương nằm dưới xương cùng và còn gọi là đốt sống cụt, kích thước nhỏ nhưng hỗ trợ lớn trong tư thế ngồi của con người ).
- Đĩa đệm: Giữa các xương sống là các đĩa đệm, còn được gọi là đĩa liên kết hoặc đĩa đệm đồng tâm, giúp giảm xóc và tạo sự linh hoạt cho cột sống.
- Liên kết cứng: Cột sống được liên kết bởi các dây chằng, mô liên kết và các cơ bắp xung quanh, tạo nên sự ổn định và hỗ trợ cho cột sống.
- Ống sống: Tạo bởi các lỗ ở trung tâm của các đốt xương sống xếp chồng lên nhau, bên trong chứa cột dây thần kinh và tuỷ sống chịu trách nhiệm truyền tín hiệu từ não đến cơ bắp và ngược lại.
2. Cấu trúc và chức năng trục sinh cột sống.
2.1. Cấu trúc trục cột sống.
- Có một số đoạn cong tự nhiên, được gọi là trục sinh lý cột sống. Cụ thể, cột sống có ba đoạn cong chính:
- Đoạn cong cổ: Đoạn cong này có hình dạng lõm ra phía trước và nằm ở phần trên của cột sống.
- Đoạn cong thắt lưng: Đoạn cong này có hình dạng lồi ra phía trước và nằm ở phần dưới của cột sống.
- Đoạn cong ngực: Đoạn cong này có hình dạng lõm ra phía sau và nằm ở phần giữa của cột sống.
2.2. Chức năng của trục cột sống.
- Hỗ trợ cơ bắp: Cột sống cung cấp nền tảng cho cơ bắp và các cấu trúc khác trong cơ thể, giúp duy trì tư thế đứng và di chuyển.
- Bảo vệ tủy sống: Cột sống bao quanh và bảo vệ tủy sống, một phần quan trọng của hệ thống thần kinh trung ương.
- Phân phối áp lực: Cột sống giúp phân phối áp lực từ trọng lượng cơ thể xuống đất, giúp giảm xóc và ngăn chặn tổn thương cho các cấu trúc khác trong cơ thể.
- Linh hoạt: Cột sống có khả năng linh hoạt, cho phép cơ thể thực hiện các chuyển động như cúi người, quay người và nghiêng người.
- Hỗ trợ chức năng hô hấp: Cột sống cũng cung cấp không gian cho phổi và các cơ quan nội tạng khác, hỗ trợ chức năng hô hấp và tiêu hóa.
⇒ Tất cả những tác dụng trên đều làm cho cột sống trở thành một phần quan trọng của hệ thống xương và cơ bắp, đồng thời ảnh hưởng đến sức khỏe và chức năng của cơ thể.
3. Nguyên nhân dẫn đến gù vẹo cột sông.
- Tư thế: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất thường xuất hiện trong thời kỳ niên thiếu khi cột sống đang phát triển mạnh như do tư thế ngồi, đứng không đúng cách, hoặc do các vấn đề về cơ bắp và xương.
- Bệnh lý: Thoái hóa cột sống dẫn đến sự thay đổi hình dạng của cột sống, các bệnh viêm khớp, loãng xương, bệnh liên quan đến sự phát triển cơ bắp có thể ảnh hưởng đến cột sống và dẫn đến gù vẹo.
- Chấn thương: Do tai nạn hoặc hoạt động vận động cường độ cao có thể gây ra vấn đề về cột sống và dẫn đến gù vẹo.
- Tai biến y khoa: Sau phẫu thuật thành ngực khi còn nhỏ, sau phẫu thuật xương cột sống không được phục hồi chức năng đúng cách.
- Dị tật bẩm sinh: Gai đôi cột sống bẩm sinh, viêm khớp, dị tật thai nhi, cổ tử cung hẹp khi sinh cũng sẽ dẫn tới chèn ép cột sống của trẻ.
4. Các yếu tố nguy cơ.
- Tuổi tác: Tuổi cao cũng dẫn đến nhiều bệnh lý cơ xương khớp hơn là yếu tố dẫn đến thay đổi trục sinh lý cột sống.
- Hoạt động trục cột sống: Tình dục, lao động nặng,..
- Tiền sử gia đình: Gia đình có người bị cong vẹo cột sống.
- Hình ảnh Xquang cho gù vẹo cột sống:
5. Các phương pháp điều trị hiện nay.
- Hiện nay, có nhiều phương pháp nắn chỉnh cột sống được áp dụng để điều trị các vấn đề liên quan đến cột sống. Dưới đây là một số phương pháp phổ biến:
- Theo dõi và kiểm tra định kỳ: Bác sĩ có thể theo dõi sự phát triển của gù vẹo cột sống và kiểm tra xem liệu nó có gây ra bất kỳ vấn đề sức khỏe nào không.
Phương pháp y học cổ truyền: Nắn chỉnh cột sống theo y học cổ truyền như xoa bóp bấm huyệt, tác động cột sống, châm cứu giải cơ, khí công dưỡng sinh và các liệu pháp bổ trợ khác.
- Vật lý trị liệu: Các bài tập vật lý trị liệu, yoga, pilates và các phương pháp tập luyện khác có thể giúp cải thiện sự linh hoạt của cột sống và cải thiện tư thế.
- Chiropractic: Đây là một phương pháp điều trị truyền thống tập trung vào việc điều chỉnh cột sống bằng cách sử dụng áp lực nhẹ và kỹ thuật thủ công.
- Đeo trợ lực: Trong một số trường hợp, việc đeo trợ lực hoặc dùng các thiết bị hỗ trợ có thể giúp duy trì tư thế đúng đắn và giảm áp lực lên cột sống.
- Phẫu thuật: Trong những trường hợp nặng, phẫu thuật có thể được xem xét để sửa chữa vấn đề cột sống, bao gồm ghép xương, cố định cột sống hoặc thay thế các đĩa đệm bị tổn thương.
- Ngoài ra, việc duy trì một lối sống lành mạnh, tập thể dục đều đặn và chế độ ăn uống cân đối cũng có thể hỗ trợ trong quá trình điều trị.
- Tuy nhiên, việc lựa chọn phương pháp nắn chỉnh cột sống phù hợp nên được thực hiện dưới sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa cột sống để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
6. Phòng ngừa bệnh cong vẹo cột sống.
- Duy trì tư thế ngồi, đứng đúng cách: Luôn giữ tư thế thẳng lưng khi ngồi và đứng, tránh tư thế cong vẹo hoặc uốn lưng quá mức, nhất là với lứa tuổi học sinh - sinh viên khi vẫn đang trong quá trình phát triển của hệ cơ xương khớp.
- Tập thể dục đều đặn: Tập thể dục thường xuyên để tăng cường sức mạnh cơ bắp và linh hoạt cột sống.
- Chăm sóc về trọng lượng cơ thể: Giữ cân nặng ở mức lý tưởng để giảm áp lực lên cột sống.
- Sử dụng đúng dụng cụ: Khi nâng vật nặng, hãy sử dụng kỹ thuật đúng để tránh gây áp lực lên cột sống.
- Chăm sóc sức khỏe toàn diện: Bảo đảm cung cấp đủ canxi và vitamin D cho cơ thể để duy trì sức khỏe xương.
- Thay đổi tư thế làm việc: Nếu làm việc lâu ngày trước máy tính hoặc bàn làm việc, hãy thay đổi tư thế thường xuyên để giảm áp lực lên cột sống.
- Điều chỉnh giường ngủ: Chọn một chiếc giường ngủ thoải mái và đệm phù hợp để hỗ trợ cột sống.
- Thực hiện theo hướng dẫn của chuyên gia: Nếu có vấn đề về cột sống, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia về cách chăm sóc và phòng ngừa tình trạng cong vẹo cột sống.
- Những biện pháp trên có thể giúp giảm nguy cơ phát triển bệnh cong vẹo cột sống. Tuy nhiên, nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào liên quan đến cột sống, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ để được tư vấn và điều trị phù hợp.
