Ngải cứu: Ứng dụng trong y học cổ truyền.
Nguyễn Bá Hào
Th 2 26/08/2024
Cứu ngải là một phương pháp điều trị trong y học cổ truyền (YHCT) sử dụng ngải cứu để tạo ra nhiệt và kích thích các vị trí huyệt đạo trên cơ thể. Dưới đây là thông tin chi tiết về phương pháp thực hiện, chỉ định, chống chỉ định và ứng dụng thực tế của cứu ngải trong điều trị bệnh.
1. Công dụng của cứu ngải.
- Tăng cường lưu thông khí huyết: Cứu ngải giúp kích thích các huyệt đạo, từ đó cải thiện lưu thông máu và vận hành khí trong cơ thể.
- Giảm đau: Phương pháp này có tác dụng giảm đau hiệu quả, đặc biệt là trong các trường hợp đau nhức cơ, khớp, đau lưng, đau đầu.
- Chống lạnh: Cứu ngải có tác dụng làm ấm cơ thể, giúp chống lại các triệu chứng do phong hàn xâm nhập, như cảm lạnh, cảm cúm.
- Tăng cường miễn dịch: Sử dụng cứu ngải có thể giúp tăng cường sức đề kháng của cơ thể, hỗ trợ điều trị các bệnh lý mãn tính.
- Thư giãn tinh thần: Cứu ngải cũng có tác dụng thư giãn, giảm căng thẳng, lo âu.
2. Chỉ định.
Cứu ngải thường được chỉ định trong các trường hợp sau:
- Đau nhức cơ, khớp được chẩn đoán do hàn theo YHCT: Đau lưng, đau vai gáy, viêm khớp.
- Rối loạn tiêu hóa: Như đầy bụng, khó tiêu, tiêu chảy.
- Vấn đề hô hấp: Như cảm lạnh, viêm phế quản.
- Rối loạn kinh nguyệt: Như đau bụng kinh, kinh nguyệt không đều.
- Chứng phong hàn: Khi có triệu chứng như tê bì, lạnh tay chân.
3. Chống chỉ định.
Cứu ngải có một số chống chỉ định cần lưu ý:
- Người có biểu hiện bệnh thiên nhiệt: Không nên sử dụng cứu ngải cho những người đang bị sốt cao hoặc có tình trạng viêm nhiễm cấp tính.
- Người có cơ địa dễ bị dị ứng: Cần thận trọng khi sử dụng cứu ngải cho những người có tiền sử dị ứng với các loại thảo dược.
- Người có bệnh lý về huyết áp: Cần thận trọng với những người có tiền sử tăng huyết áp.
4. Ứng dụng thực tế trong điều trị bệnh.
Cứu ngải được ứng dụng rộng rãi trong YHCT và có thể điều trị nhiều loại bệnh khác nhau, bao gồm:
- Đau nhức xương khớp: Giúp giảm đau và cải thiện chức năng vận động.
- Rối loạn tiêu hóa: Hỗ trợ điều trị các triệu chứng khó tiêu, đầy bụng.
- Bệnh lý hô hấp: Giúp giảm triệu chứng cảm lạnh, ho, viêm phế quản.
- Vấn đề sinh lý: Hỗ trợ điều trị các vấn đề về kinh nguyệt, đau bụng kinh.
- Giảm căng thẳng, lo âu: Cứu ngải có tác dụng thư giãn, giúp cải thiện tâm trạng.
5. Phương pháp thực hiện.
5.1. Chuẩn bị.
- Nguyên liệu: Ngải cứu khô (có thể dùng dạng que cứu hoặc cuộn thành hình chóp).
- Dụng cụ: Bát đựng nước, khăn sạch, và có thể có thêm một số dụng cụ hỗ trợ như kẹp, que cứu.
5.2. Quy trình thực hiện.
B1. Xác định huyệt đạo: Bác sĩ hoặc người thực hiện sẽ xác định các huyệt đạo cần cứu dựa trên tình trạng bệnh lý của bệnh nhân.
B2. Đốt ngải cứu: Đốt đầu ngải cứu cho đến khi có khói và nhiệt tỏa ra. Có thể sử dụng que cứu hoặc cuộn ngải cứu.
B3. Đặt ngải cứu lên huyệt: Đặt ngải cứu đã được đốt lên huyệt đạo hoặc vùng cơ thể cần điều trị. Khoảng cách giữa ngải cứu và da thường là từ 1-2 cm để tránh bỏng.
B4. Thời gian cứu: Thời gian cứu thường từ 10-30 phút tùy thuộc vào tình trạng bệnh và cảm giác của bệnh nhân. Trong quá trình thực hiện, cần theo dõi cảm giác của bệnh nhân để điều chỉnh khoảng cách hoặc thời gian cứu.
B5. Kết thúc: Sau khi hoàn thành, cần làm sạch vùng da nơi đã cứu và theo dõi phản ứng của cơ thể.
Cứu ngải là một phương pháp điều trị hiệu quả trong YHCT, nhưng cần được thực hiện bởi những người có chuyên môn và cần lưu ý đến các chống chỉ định để đảm bảo an toàn cho người bệnh. Trước khi áp dụng phương pháp này, người bệnh nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia YHCT để được tư vấn phù hợp.
Phòng khám chuyên khoa Y học cổ truyền Bảo Đại Đường
Chuyên điều trị Tai mũi họng, cơ xương khớp, vô sinh hiếm muộn và các bệnh mãn tính
Địa chỉ: 148, ngõ 91, Trần Quang Diệu, Đống Đa, Hà Nội