Viêm tiết niệu: Nguyên nhân và cách điều trị theo y học cổ truyền.

Nguyễn Bá Hào
Th 6 09/08/2024

Viêm tiết niệu là một bệnh lý phổ biến, đặc biệt ở phụ nữ, do nhiễm khuẩn tại đường tiết niệu, bao gồm cả bàng quang và niệu đạo. Trong Y học cổ truyền (YHCT), viêm tiết niệu được xem là một loại tật bệnh thuộc các chứng "Lâm chứng" tức là tình trạng khó khăn hoặc đau khi đi tiểu, tiểu buốt, tiểu rắt hay tiểu ra máu. Dưới đây là bài phân tích chi tiết về bệnh viêm tiết niệu theo YHCT, bao gồm nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và các phương pháp điều trị.

1. Nguyên nhân và các yếu tố gây bệnh

- Ngoại nhân: Do chính khí cơ thể suy yếu, ngoại tà ( Phong, hàn, thấp, nhiệt ) thừa cơ xâm nhập uẩn kết ở hạ tiêu gây tổn thương công năng điều hoà của thận và bàng quang dẫn đến rối loạn chức năng bài tiết, rối loạn tiểu tiện ( tiểu buốt, tiểu dắt, tiểu són ). Tà khí uất kết ở hạ tiêu lâu ngày hoá hoả, hoả nhiệt tăng cường vận hành huyết dịch, thiêu đốt mạch lạc, bức huyết vong hành dẫn đến huyết lạc mạch ( chứng đái máu ).

- Nguyên nhân khác: Do chế độ ăn uống không hợp lý, đồ ăn cay nóng, hỏng mốc, tinh thần căng thẳng, lao động quá sức hay tác động từ môi trường bên ngoài như trời lạnh, ẩm mốc, chấn thương tại vùng tiết niệu,..  cũng làm suy giảm công năng khí hoá của bàng quang gây rối loạn chức năng bài tiết, cặn bã đọng lại gây ra các chứng viêm.

2. Phân loại theo YHCT.

- Nhiệt lâm: Tiểu đau buốt, tiểu rắt, nước tiểu màu vàng đục, có mùi hôi. Có thể kèm theo nóng sốt, đau bụng dưới.

- Huyết lâm: Tiểu ra máu, nước tiểu màu đỏ hoặc hồng nhạt. Đau lưng, yếu mệt mỏi.

- Cao lâm: Nước tiểu màu đục, dạng nhựa, tiểu đau buốt. Hay khát, miệng đắng, ăn khó tiêu, bụng trướng.

- Lao lâm: Tiểu nhiều lần, mệt mỏi, đau lưng, suy nhược cơ thể.

3. Phương pháp điều trị theo YHCT.

3.1 Các bài thuốc y học cổ truyền.

3.1.1. Nhiệt lâm.

- Pháp điều trị: Thanh nhiệt tả hoả, lợi tiểu thông lâm.

- Bài thuốc: Bát chính thang gia giảm.

Mộc thông

Hoạt thạch

Cù mạch

Chi tử

Xa tiền tử

Đại hoàng

Biển súc

Cam thảo

♦ Sắc uống ngày 01 thang, chia 03 lần/ngày.

3.1.2. Huyết lâm.

- Pháp điều trị: Thanh nhiệt giải độc, lương huyết., chỉ huyết.

- Bài thuốc: Tiểu kế ẩm gia giảm.

Sinh địa

Bồ hoàng

Tiểu kế

Đạm trúc diệp

Hoạt thạch

Ngẫu tiết

Mộc thông

Đương quy

Cam thảo

Chi tử

Kim ngân

Liên kiều

Bồ công anh

 

♦ Sắc uống ngày 01 thang, chia 03 lần/ngày.

3.1.3. Cao lâm.

- Pháp điều trị: Thanh nhiệt lợi thấp, trừ đàm lợi niệu.

- Bài thuốc: Bài kim tiền thảo gia vị.

Kim tiền thảo

Ý dĩ

Hoạt thạch

Hoàng bá

Trạch tả

Chi tử

Xa tiền tử

Mộc thông

Mã đề

Cam thảo

♦ Sắc uống ngày 01 thang, chia 03 lần/ngày.

3.1.4. Lao lâm.

- Pháp điều trị: Tư âm, thanh nhiệt, trừ thấp.

- Bài thuốc: Lục vị tri bá gia giảm.                                                                                                                                                                                

Thục địa

Trạch tả

Hoài sơn

Tri mẫu

Đan bì

Hoàng bá

Bạch linh

Sơn thù

♦ Sắc uống ngày 01 thang, chia 03 lần/ngày.

3.2. Kết hợp với điều trị không dùng thuốc.

- Công thức huyệt: Trung quản, khí hải, tam âm giao, túc tam lý, bàng quang du.

- Châm cứu: Điện châm 30 phút/ lần/ ngày.

4. Phòng ngừa

- Vệ sinh cá nhân: Duy trì vệ sinh cá nhân đúng cách, đặc biệt là vùng tiết niệu.

- Ăn uống và sinh hoạt điều độ: Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, ăn nhạt, tránh các thức ăn cay nóng, giàu đạm, đồ chiên rán, uống nhiều nước, nước ép trái cây như dưa hấu, cam. Tránh các yếu tố gây nhiễm trùng hoặc dễ làm đường tiết niệu yếu đi.

- Sinh hoạt lành mạnh: Duy trì chế độ sinh hoạt điều độ, tránh thức khuya, giữ cơ thể ấm áp, đặc biệt vùng bụng dưới.

- Tăng cường sức đề kháng: Tập thể dục đều đặn, tăng cường khả năng miễn dịch của cơ thể.

⇒ Viêm tiết niệu là một bệnh lý phổ biến có thể được điều trị hiệu quả bằng thảo dược, châm cứu, chế độ sinh hoạt hợp lý, người bệnh có thể khắc phục triệu chứng và phòng ngừa tái phát hiệu quả. Việc tham khảo ý kiến và điều trị theo hướng dẫn của các chuyên gia YHCT là điều cần thiết để đạt được kết quả điều trị tốt nhất.

Phòng khám chuyên khoa Y học cổ truyền Bảo Đại Đường

Chuyên điều trị Tai mũi họng, cơ xương khớp, vô sinh hiếm muộn và các bệnh mãn tính

Địa chỉ: 148, ngõ 91, Trần Quang Diệu, Đống Đa, Hà Nội

Viết bình luận của bạn