Viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, đòi hỏi sự chăm sóc của bố mẹ và điều trị kịp thời để tránh các biến chứng. Bài viết này, cùng Bảo Đại Đường sẽ cung cấp thông tin chi tiết về nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị hiệu quả.

1. Bệnh viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh

Viêm tai giữa trẻ sơ sinh xảy ra khi vi khuẩn hoặc virus xâm nhập vào tai giữa, khu vực nằm sau màng nhĩ. Tai giữa của trẻ sơ sinh có cấu trúc đặc biệt, với vòi nhĩ ngắn và rộng hơn so với người lớn, tạo điều kiện cho vi khuẩn dễ dàng xâm nhập. Hệ miễn dịch của trẻ còn yếu, dễ khiến trẻ mắc bệnh hơn.

Bệnh viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh

2. Nguyên nhân gây viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh

Các mẹ hãy theo dõi chi tiết những nguyên nhân chủ yếu sau khiến bé bị viêm tai giữa: 

2.1. Hệ miễn dịch kém 

Đầu tiên, hệ miễn dịch của trẻ sơ sinh chưa phát triển hoàn thiện là một yếu tố quan trọng dẫn đến việc trẻ dễ bị nhiễm trùng do virus và vi khuẩn. Hệ miễn dịch là cơ chế tự nhiên và phức tạp của cơ thể, nhằm chống lại các tác nhân gây bệnh như virus và vi trùng. Tuy nhiên, ở trẻ sơ sinh, hệ miễn dịch vẫn còn non nớt và chưa có khả năng đối phó hiệu quả với nhiều loại vi khuẩn và virus mạnh.

2.2. Cấu trúc tai chưa hoàn chỉnh 

Tiếp theo, một trong những nguyên nhân dẫn đến viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh là cấu trúc tai của trẻ sơ sinh chưa hoàn chỉnh. 

• Vòi nhĩ của tai giữa ở trẻ sơ sinh có đặc điểm là ngắn và rộng hơn so với người lớn. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn và các tác nhân gây bệnh khác dễ dàng xâm nhập vào tai giữa.

• Vòi nhĩ ngắn hơn có thể dễ dàng bị nhiễm trùng khi các vi khuẩn từ môi trường bên ngoài xâm nhập vào. Việc tự nhiên làm sạch tai của trẻ sơ sinh, như sự lăn, có thể giúp loại bỏ các chất dơ bẩn, nhưng không đủ để ngăn chặn các tác nhân gây bệnh thâm nhập sâu vào tai giữa.

Cấu trúc tai chưa hoàn chỉnh 

2.3. Biến chứng của một số bệnh lý tai mũi họng như: viêm họng, viêm VA

Biến chứng của một số bệnh lý tai mũi họng như viêm họng và viêm xoang (sinusitis) có thể dẫn đến trẻ sơ sinh viêm tai giữa. 

• Khi vi khuẩn hoặc virus gây ra các bệnh lý này ở họng hoặc xoang, chúng có thể lan sang tai giữa thông qua ống Eustachio, kết nối giữa họng và tai giữa.

• Viêm họng (pharyngitis) là bệnh lý phổ biến ở trẻ nhỏ, thường do vi khuẩn hoặc virus gây ra. Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, vi khuẩn từ viêm họng có thể lan vào tai giữa và gây ra viêm tai giữa.

• Tương tự, viêm xoang (sinusitis) là một bệnh lý phổ biến có thể gây ra nhiễm trùng và các vi khuẩn từ xoang có thể lan sang tai giữa qua ống Eustachio.

3. Triệu chứng viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh

Khi phát hiện bé có những triệu chứng bất thường về tai, bố mẹ cần quan sát kỹ để xác định liệu con có bị viêm tai giữa hay không. Những dấu hiệu thường cho thấy bé có thể đang mắc viêm tai giữa bao gồm:

3.1. Đau đầu, sốt cao (>39 độ C)

Đau đầu và sốt cao là những biểu hiện chính của viêm tai giữa, đặc biệt là ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Sốt thường là triệu chứng phổ biến nhất, thường lên đến mức trên 39 độ C. Đây là một trong những dấu hiệu bệnh viêm tai giữa trẻ sơ sinh phản ứng tự nhiên của cơ thể khi đối phó với sự nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc virus gây ra.

Đau đầu, sốt cao (>39 độ C)

Khi tai giữa bị nhiễm trùng, hệ miễn dịch của cơ thể phản ứng bằng cách sản sinh các hạt sắt, tăng cường lưu lượng máu đến vùng bị nhiễm trùng, từ đó gây ra sốt. Sốt cao có thể làm cho bé cảm thấy khó chịu, mệt mỏi và không có tinh thần.

3.2. Thường xuyên kéo hoặc dụi vành tai

Thường xuyên kéo hoặc dụi vành tai là một dấu hiệu rõ ràng cho thấy bé đang cảm thấy khó chịu và có thể đau đớn ở vùng tai. Đây là cách mà trẻ thể hiện hành động do viêm tai giữa gây ra. 

Hành động dụi vành tai hoặc kéo thường xuyên, đây là dấu hiệu mà các mẹ nên chú ý và quan sát. Nếu bé thường xuyên làm như vậy và có thêm các triệu chứng khác như sốt, rỉ tai, khó ngủ hoặc phản ứng kém với âm thanh, có thể bé đang mắc viêm tai giữa. 

3.3. Quấy khóc, khó ngủ

Trẻ sơ sinh viêm tai giữa thường có xu hướng quấy khóc nhiều và khó ngủ, đặc biệt là vào ban đêm. Đây là do cơn đau từ dấu hiệu viêm tai giữa khiến cho trẻ cảm thấy khó chịu. Viêm tai giữa gây ra sự kích thích và đau đớn ở vùng tai, làm cho bé khó ngủ và dễ dàng quấy khóc hơn bình thường.

3.4. Biếng ăn, bỏ bữa, ăn không ngon, tiêu chảy

Viêm tai giữa có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa của trẻ sơ sinh, gây ra những vấn đề liên quan đến ăn uống và tiêu hóa. Cơn đau từ viêm tai giữa có thể làm cho bé cảm thấy mệt mỏi và khó chịu, ảnh hưởng đến sự thèm ăn và cảm giác ngon miệng của bé. Điều này dẫn đến các biểu hiện như biếng ăn, bỏ bữa và ăn không ngon miệng.

Ngoài ra, viêm tai giữa cũng có thể gây ra các vấn đề tiêu hóa như tiêu chảy. Nguyên nhân này do cơ thể của trẻ từ sự nhiễm trùng và khó chịu từ viêm tai, khiến cho quá trình tiêu hóa bị ảnh hưởng và gây ra tình trạng tiêu chảy.

3.5. Phản ứng kém nhanh nhạy trước âm thanh

Bệnh viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh khiến quá trình truyền âm thanh từ tai ngoài vào tai giữa thông qua ống Eustachio, làm giảm khả năng nghe của bé. Có thể làm cho bé phản ứng kém hơn với âm thanh xung quanh và có thể bỏ qua hoặc không chú ý đến các âm thanh mà trước đây bé có thể nghe rõ.

Phản ứng kém nhanh nhạy trước âm thanh

3.6. Có mủ hoặc dịch vàng chảy ra từ ống tai

Viêm tai giữa nặng có thể làm cho màng nhĩ bị tổn thương và dễ dàng bị xâm nhập bởi vi khuẩn, từ đó dẫn đến sự tiết ra mủ hoặc dịch từ tai của bé. Mủ thường có màu vàng hoặc xanh và có thể đi kèm với mùi hôi do sự phát triển của vi khuẩn trong môi trường ẩm ướt và ấm áp của tai.

4. Cách chữa viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh

Các mẹ hãy điều trị và chăm sóc kịp thời viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh là rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng và đảm bảo sự phát triển toàn diện của hệ thống tai mũi họng của bé, sau đây là các phương pháp phổ biến:

• Sử dụng kháng sinh: Được sử dụng để chữa trị nhiễm trùng viêm tai giữa.

• Giảm đau và sốt: Sử dụng thuốc giảm đau và sốt để giảm bớt các triệu chứng không thoải mái cho trẻ.

• Điều trị tái phát: Điều trị tái phát để ngăn ngừa sự phát triển của nhiễm trùng viêm tai giữa.

• Thực hiện theo sự hướng dẫn của bác sĩ: Thực hiện theo sự hướng dẫn của bác sĩ để chữa trị nhiễm trùng viêm tai giữa.

Cách chữa viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh

Đọc thêm: Phương pháp chữa viêm tai giữa bằng đông y hiệu quả

5. Lưu ý khi chữa viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh 

Khi các bố mẹ muốn phòng bệnh trẻ sơ sinh viêm tai giữa, các mẹ cần lưu ý những điều sau:

• Cho trẻ uống thuốc theo đúng liều lượng hướng dẫn của bác sĩ.

• Vệ sinh tai cho trẻ nhẹ nhàng bằng khăn mềm, ẩm.

• Không tự ý nhỏ thuốc nhỏ tai cho trẻ khi chưa có chỉ định của bác sĩ.

• Cho trẻ bú sữa mẹ nhiều hơn để tăng cường hệ miễn dịch.

• Cho trẻ ăn thức ăn mềm, dễ tiêu hóa.

• Cho trẻ ngủ đủ giấc và nghỉ ngơi đầy đủ.

6. Cách phòng bệnh viêm tai giữa cho trẻ sơ sinh 

Để phòng bệnh viêm tai giữa cho trẻ sơ sinh, các mẹ cần chú ý và thực hiện các biện pháp sau:

6.1. Nên bú sữa mẹ trong 6 tháng đầu 

Cho trẻ sơ sinh bú sữa mẹ trong 6 tháng đầu đời mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe của bé, bao gồm cả việc bảo vệ bé khỏi các bệnh nhiễm trùng như viêm tai giữa. Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng quý giá cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển của trẻ sơ sinh.

Nên bú sữa mẹ trong 6 tháng đầu 

6.2. Không để nước vào tai

Nước vào tai có thể làm ẩm ướt và làm tắc ống Eustachio của bé, tạo điều kiện lý tưởng cho vi khuẩn và vi rút gây nên viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh. Đặc biệt là ở trẻ nhỏ, ống Eustachio còn ngắn và dễ bị bít, nên việc nước vào tai có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

6.3. Không tiếp xúc với khói bụi và thuốc lá

Bố mẹ không cho trẻ của mình tiếp xúc với khói bụi và thuốc lá, đây là một số lý do chính:

• Kích thích niêm mạc mũi họng: Khói bụi và thuốc lá có thể gây kích thích và tổn thương đến niêm mạc mũi họng của bé. Nó gây cảm giác khó chịu mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn và vi rút xâm nhập và gây nên các bệnh về hệ hô hấp.

• Nguy cơ viêm tai: Việc tiếp xúc với khói bụi và thuốc lá có thể làm tắc nghẽn các đường hô hấp của bé, bao gồm cả ống Eustachio kết nối giữa mũi và tai. 

6.4. Tiêm phòng đầy đủ

Tiêm phòng đầy đủ là một biện pháp quan trọng để giảm nguy cơ mắc viêm tai giữa và các bệnh nhiễm trùng khác ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. 

• Vắc-xin phòng cúm (influenza): Vắc-xin này giúp trẻ giảm nguy cơ mắc cúm và những biến chứng liên quan.

• Vắc-xin phòng sởi quai bị và rubella: Vắc-xin phòng sởi- quai bị - rubella giúp giảm nguy cơ bé mắc bệnh và bảo vệ sức khỏe toàn diện. 

6.5. Hạn chế tiếp xúc với những trẻ bị cảm lạnh

Trẻ bị cảm lạnh thường có các triệu chứng như ho, hắt hơi, nghẹt mũi, có thể lây nhiễm vi khuẩn và virus qua đường hô hấp. Đối với trẻ sơ sinh có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng như viêm tai giữa, viêm phổi rất cao.

Hạn chế tiếp xúc với những trẻ bị cảm lạnh

7. Giải đáp thắc mắc xoay quanh bệnh viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh

Các thắc mắc mà các bà mẹ thường gặp xoay quanh bệnh viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh bao gồm:

7.1. Trẻ sơ sinh có bị viêm tai giữa không

Có, trẻ sơ sinh hoàn toàn có thể bị viêm tai giữa. Đây là bệnh lý phổ biến ở trẻ em, đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Theo thống kê, khoảng 80% trẻ em sẽ bị ít nhất một lần viêm tai giữa trước khi lên 3 tuổi.

7.2. Viêm tai giữa trẻ sơ sinh có nguy hiểm không

Nếu được điều trị kịp thời và đúng cách, viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh thường không nguy hiểm. Tuy nhiên, nếu trẻ không được điều trị cẩn thận, bệnh có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm như:

• Giảm thính lực: Viêm tai giữa có thể gây tổn đến cấu trúc tai giữa của trẻ, dẫn đến trẻ giảm thính lực tạm thời hoặc vĩnh viễn.

• Lây lan sang các bộ phận khác: Viêm tai giữa có thể lây lan sang các bộ phận khác như mastoid, nội sọ, gây ra các biến chứng nguy hiểm như áp xe não, viêm màng não.

• Rối loạn ngôn ngữ: Viêm tai giữa ảnh hưởng đến thính giác của trẻ, có thể dẫn đến rối loạn ngôn ngữ ở trẻ.

7.3. Trẻ sơ sinh bị viêm tai giữa có sao không

Viêm tai giữa có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ sơ sinh. Trẻ bị viêm tai giữa sẽ có dấu hiệu thường khó ngủ, quấy khóc, biếng ăn, ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và tinh thần của trẻ.

Trẻ sơ sinh bị viêm tai giữa có sao không

7.4. Viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh có tự khỏi

Một số trường hợp viêm tai giữa trẻ sơ sinh có thể tự khỏi sau 1-2 tuần mà không cần điều trị. Tuy nhiên, cha mẹ không nên chủ quan mà cần đưa trẻ đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Việc điều trị sớm sẽ giúp trẻ khỏi bệnh nhanh chóng và hạn chế nguy cơ biến chứng.

Đặt lịch khám ngay để nhận tư vấn

Qua những thông tin trên, viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh là bệnh lý phổ biến, tuy nhiên cha mẹ không nên quá lo lắng. Hãy theo dõi sức khỏe của trẻ cẩn thận, phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường và đưa trẻ đi khám bác sĩ kịp thời sẽ giúp trẻ được điều trị hiệu quả, theo dõi Bảo Đại Đường để chờ đón những thông tin mới nhất nhé.

Có thể bạn quan tâm: Viêm tai giữa ứ dịch: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị